Neke dijelove ovog teksta treba zanemariti kao “velikosrpstvo” ili redosljed u broj žrtava NDH,ali tekst ima svoje neke neprikoslovene vrijednosti što u prevodu značo čitati sa rezervom.
U današnje vrijeme samo spominjane ustaša na ovim našim prostorima kod običnog Srbina i Jevreja izaziva jezu i strah. Mnogi njihovi pretci, djedovi, bake i rođaci, stradali su u ustaškim pogromima po gradovima, te velikim pokoljima i oružanim napadima ustaša na srpska sela u BiH i Hrvatskoj. Mnogi od njih su tada bili zarobljeni i utamničeni i najvećim dijelom bili ubijeni u koncentracionim logorima širom NDH, od kojih su najpoznatiji bili Jasenovac i Jadovno. Rijetki preživjeli su ostali kao svjedoci strašnih zvjerstava patoloških ubica i koljača koji su harali u ovim logorima, pravih monstruma koji na žalost pripadaju ljudskom rodu! Među tim ubicama je bilo čak i katoličkih svećenika! Ali, što je najinteresantnije i predstavlja veliki paradoks i nestvarnu činjenicu, među ubicama u logoru Jasenovac je bilo i pripadnika srpskog naroda, koji je bio najveći stradalnik u ovom logoru! O tome pogledajte u nastavku ovog teksta, radi se o provjerenim podacima.
Ustaški pokret je u svojoj osnovi čisto fašistički, ksenofoban i klero-nacionalistički. Ustaštvo je nastalo u Kraljevini Jugoslaviji u turbulentno vrijeme kada su velikosrpski nacionalisti nastojali da Hrvate potpuno potčine i asimiliraju kroz ideju lažnog jugoslovenstva, u stvari velikosrpstva. Povod za nastanak ustaštva je bio je atentat kojeg je 20. VI. 1928. godine izvršio poslanik srpskih radikala Puniša Račić u Narodnoj skupštini Jugoslavije u Beogradu, i to u toku skupštinskog zasjedanja. U tom atentatu su bili ubijeni hrvatski prvaci, poslanici HSS-a Pavle Radić i Đuro Basariček, a vođa HSS-a Stjepan Radić bio teško ranjen, te je ubrzo umro u Zagrebu od posljedica ranjavanja. Odmah nakon tog ubistva došlo je do totalnog kuršlusa u srpsko-hrvatskim odnosima i do velikih nemira u Hrvatskoj i Kraljevini Jugoslaviji, što je na kraju rezultiralo šestojanuarskom diktaturom kralja Aleksandra Karađorđevića 1929. godine. U to vrijeme mnogi hrvatski nacionalisti, na čelu sa dr. Antom Pavelićem, emigrirali su iz Jugoslavije u Italiju. Tu su pod patronatom dučea Musolinija, koji ih je naoružavao, stvorili ustaški pokret čiji je cilj bio konačno rješenje tzv.“hrvarskog pitanja“ koje je u to vrijeme bilo aktuelno u Kraljevini Jugoslaviji. Ustaše su to pitanje željele riješiti stvaranjem nezavisne hrvatske države po svaku cijenu. Kasnije su svoje baze i centre za obuku ustaše imale i u Mađarskoj, gdje ih je u tome podržavao regent Horti. Kada je počeo Drugi svjetski rat na ovim prostorima, i kada se u kratkotrajnom ratu raspala Kraljevina Jugoslavija, pod patronatom Nijemaca i Italijana ustaše dolaze u Hrvatsku i tu u aprilu 1941.godine stvaraju kvislinšku tvorevinu NDH. Ustaški vrh je u svemu kopirao Musolinijev fašistički i Hitlerov nacional-socijalistički pokret i dijelio njihove ideje i metode. Glavni zacrtani i obilježeni neprijatelji ustaškog krvoločnog sistema bili su komunisti, Jevreji i Srbi. Prema „receptima“ dobijenim iz Berlina, komuniste i Jevreje je trebalo potpuno uništiti, a za Srbe je postojao poseban Pavelićev plan: jednu trećinu pobiti, drugu trećinu protjerati u Srbiju, a preostalu trećinu „odabranih“ Srba pokatoličiti. Kad taj ustaški plan za rješenje „srpskog pitanja“ u NDH nije uspio, prešlo se na novu izmijenjenu verziju po kojoj je trebalo Srbe pretvoriti u Hrvate pravoslavne vjere. Cilj je bio da se Srbi u Hrvatskoj odvoje od uticaja SPC iz Beograda, koja je glavni generator veliko-srpskog nacionalizma i koja putem svog sveštenstva u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini indoktrinira srpsko stanovništvo. U tu svrhu je pod Pavelićevim patronatom u NDH bila stvorena tzv. Hrvatska autokefalna pravoslavna crkva HPC sa ciljem denacionalizacije Srba! Veoma je interesantno da se ovoj crkvi u to vrijeme priključio veći broj srpskih pravoslavnih sveštenika koji su napustili Srpsku pravoslavnu crkvu, kao i veći broj njihovih vjernika – do tada Srba pravoslavaca.
Nakon rata su komunističke vlasti u Titovoj Jugoslaviji „radi mira u kući“, stvarna zvjerstva ustaša u Drugom svjetskom ratu i počinjeni genocid u njemu, te razne političke „igre“ i poteze ustaškog vrhovništva, kao one gore navedene, djelimično frizirale i prikrivale i strogo„na kašićicu“ prezentirale svom narodu. Danas dokumenti vezani za ta vremena nisu više pod komunističkim embargom, pa možemo saznati mnoge stvarne, vrlo interesantne i do danas potpuno nepoznate činjenice o ustašama i ustaškom pokretu u Drugom svjetskom ratu. Istorijske činjenice iz tih dokumenata nam nedvojbeno govore da u ustaškom pokretu nisu učestvovali samo pripadnici hrvatskog naroda i muslimani-Bošnjaci, kako se to ranije prikazivalo, nego je u hrvatskim vojnim jedinicama u NDH u Drugom svjetskom ratu bilo i mnogo pripadnika i drugih jugoslovenskih naroda. U vojsci NDH bilo je mnogo Srba i nešto malo Jevreja, te Slovenaca, Crnogoraca, Mađara, Slovaka…! U komandnom kadru vojske NDH u Drugom svjetskom ratu je bilo 13 generala Srba i čak 28 generala Jevreja! Ovaj nevjerovatni podatak danas može, kod nedovoljno obrazovanih i nedovoljno informisanih čitatelja iz našeg zapadnog susjedstva, stvoriti jednu potpuno dugačiju i pozitivniju sliku o NDH, koja je u stvarnosti bila vještačka kvislinška tvorevina i koja je počivala na jednoj krajnje radikalnoj, ksenofobnoj i fašističkoj ideologiji. Na osnovu gore izloženih istorijskih podataka ispada da je svaki treći ustaški general bio ili Jevrejin ili Srbin, i to u zemlji u kojoj su tada na vlasti bili monstruozni krvoloci i u kojoj su tada postojali najstrašniji konc-logori za Jevreje i Srbe u ovom dijelu Evrope i svijeta! Tako su srpski generali koji su dali prisegu Anti Paveliću bili glavni komandanti domobrana u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj! Čak su četvorica od tih 13 Srba generala „zbog zasluga“ ponjela i titulu „viteza“ . To je bio najviši rang u domobranskoj ustaškoj vojsci. Među „trinaestoricom“ Srba generala su bili: i vojni ataše NDH u Berlinu tokom Drugog svjetskog rata, komandant artiljerije, glavni komandant ustaškog zrakoplovstva (vazduhoplovstva), dok su dvojica od njih bili, vjerovali vi to ili ne, GLAVNI KOMANDANTI PAVELIĆEVIH ORUŽANIH SNAGA U RATU. Nevjerovatno ali istinito, što bi rekao nekadašnji jugoslovenski sportski TV reporter Mladen Delić : „Ljudi moji je li ovo moguće“! Danas na našim prostorima postoji knjiga „Srbi generali u NDH 1941-1945“, od autora Nenada Vukadinovića. Ta knjiga pradstavlja veoma dragocjen izvor podataka i ona govori o brojnim srpskim generalima- kvislinzima koji su se u ratu sramno stavili u službu marionetske tvorevine zvane NDH, u kojoj su obnašali i visoke vojne finkcije.
Pored srpskih kvislinga u vojsci NDH, bilo je puno Srba koji su prihvatili da učestvuju u vlasti te vještačke tvorevine, koju je napravio Treći Rajh na čelu sa Hitlerom. Bilo je dosta uglednih i istaknutih Srba iz Hrvatske, a i iz Srbije i BiH, koji su bili državni ministri Nezavisne Države Hrvatske i propagatori ekstremnog ustaštva u u Drugom svjetskom ratu. Neki od njih su bili školski drugovi i lični prijatelji poglavnika Pavelića, koji ih je veoma cijenio.Ti čistokrvni Srbi-ustaški kvislinzi su važili za ljude od njegovog najvećeg povjerenja. Jedan od ministara u vladi NDH bio je Srbin rodom iz naše Bijeljine Ljubo Pantić, koji je bio ugledni građanin našeg grada i vlasnik najbolje apoteke u gradu, prijeratni političar i kraljev ministar! Gotovo svi oni su bili na važnim položajima u NDH, a neki su dobili najviša hrvatska državna odlikovanja za zasluge. Većina ih je nakon rata prošla bolje od Hrvata funkcionera u NDH.
Osim pripadnika srpskog naroda, u vlasti kao i u vojsci marionetske NDH participirali su i pripadnici drugih naroda sa jugoslovenskih prostora bilo je tu : Bošnjaka, Jevreja, Slovenaca, Crnogoraca, Makedonaca, Roma, Albanaca…! Ove se činjenice danas u našoj javnosti nerado objavljuju, jer navodno predstavljaju nacionalnu sramotu. Danas, kad prosječan i nedovoljno informisan Srbin sa ove ili one strane Drine čita ove dokumente, oni mu djeluju kao naučna fantastika, antisrpska propaganda i notorna izmišljotina i laž ! Ove iznenađujuće, ali na žalost potpuno tačne podatke, ostrašćeni srpski čitalac će kategorički odbaciti i smatraće ih izmišljotinom naših zapadnih susjeda koja je skuhana u Tuđmanovoj proustaškoj kuhinji,i koja je sračunata na unošenje razdora u srpski nacionalni korpus. Međutim, ovo su nepobitne činjenice u čiju tačnost uopšte ne treba sumnjati. Pripadnika srpskog, a i ostalih naroda sa ovih prostora, pa čak i Jevreja, bilo je jako puno u vojsci i u vlastima kvislinške NDH, i tu nema dileme! Za ovo danas postoje relevantni istorijski dokumenti i podaci koji to dokazuju.
Istražujući razne hrvatske izvore, pronašao sam podatak o više od devet hiljada Srba koji su se odazvali na mobilizacijske pozive u Hrvatsku vojsku između 1991. i 1995. godine i koji su učestvovali u borbama za odbranu i oslobođenje Hrvatske! ( https://www.jutarnji. hr/ naslovnica/ i-srbi-su-branili-hrvatsku-1891017 ). Postoji hrvatski dokument koji govori ovo : “ Hrvatsku je u domovinskom ratu branilo do dvadeset tisuća Srba. Hrvatsko državno vodstvo presudne je ratne godine 1991. bilo itekako svjesno važnosti isticanja srpskog elementa u Domovinskom ratu. Tako je Gojko Šušak, u kasnu jesen 1991. godine, ponosno istaknuo da obranom Vukovara zapovijeda Srbin, pukovnik Mile Dedaković!“. Mnogi od Srba u hrvatskoj vojsci su u tim borbama sa Slobinim četnicima i vojnicima lažne JNA izgubili živote ili su bili ranjeni. Među njima je, osim Dedakovića, bilo još puno oficira Srba iz ranije JNA, koji su obavljali značajne funkcije u hrvatskoj vojsci, ali se zbog privatnosti imena većine njih javno ne objavljuju. Javno se spominju samo kapetan Milorad Drača iz okoline Benkovca, poznati komandant u akciji „Oluja“, kao i dva kapetana ZNG iz Vukovara, braća Nenad i Predrag Gagić, sinovi Uroša Gagića, pravoslavnog popa iz Pačetina! Tu su još i visoki časnici HOS-a, Srbi iz Vukovara: Predrag Mišić, Dušan Dotlić i Ilija Milošević. (https://plusportal.hr/politika/domovinski _rat/ srbi_heroji_vukovara-6106).
Na drugoj je strani puno Hrvata, koji su bili u komandnom kadru u nekadašnjoj Titovoj JNA, nakon raspada iste ostalo uz Miloševića. Iako su bili Hrvati i iako im je domovina bila napadnuta, u JNA, u stvari u novoj Miloševićevoj srpskoj vojsci, ostali su sljedeći Hrvati-generali: Mato Pehar, Jerko Crmorić, Vjekoslav Čulić, Zvonko Jurjević -komandant YU avijacije, Ante Karanušić, Mile Kučinić, Marijan Lubičić, Martin Matošević, Andrija Silić, Marko Kulić, Nikola Mladenić, Mihajlo Pavičić, Đuro Pojer, Moretti Fridrih (Sarajlija, admiral YU mornarice ….( https://www.dnevno.hr/vijesti/hrvatska/popis-generala-jna-iz-hrvatske-samo-sedam-ih-se-pridruzilo-hv-u-79367/).
Sa druge strane, i mnogo ranije u Drugom svjetskom ratu bilo je mnogo Hrvata koji su bili četnici. Danas se barata cifrom od čak 100.000 Hrvata-četnika! Čak su pojedini Hrvati bili visoki četnički oficiri ( posebno kod vojvode Momčila Đujića ) i to na komandnim položajima „Dinarske četničke divizije“ u vihoru Drugog svetskog rata! Jedan od najpoznatijih i najhrabrijih Dražinih vojvoda je po nacionalnosti bio Hrvat. To je bio vojvoda Zvonimir Vučković (Prkić), poznatiji po ratnom nadimku „Feliks“ (on je bio ratni komandant Topolskog odreda i Prvog ravnogorskog korpusa). Četnik je bio čak i sin potpredsjednika Hrvatske seljačke stranke Vladimir Predavec, koji je bio učesnik Ravnogorskog kongresa u selu Ba…… (https://kamenjar.com/sjediste-u-splitu-u-cetnicima-je-bilo-tisuce-hrvata/),
Ove zaista nevjerovatne činjenice i potpuno nerazumljive tajne iz Drugog svjetskog rata, kao i iz poslednjih ratova na ovim našim prostorima, danas se pokušavaju sakriti „pod tepih“ jer predstavljaju „nacionalnu sramotu“ za nacionalističke „čistunce“, kako kod naših istočnih i zapadnih susjeda, tako i kod nas Bošnjaka! O Bošnjacima kvislinzima sam već ranije pisao. Međutim, ove činjenice se ne mogu sakriti, one nam danas jasno govore koliko su male razlike među našim „bratskim“ narodima ! Kada pročitate ovaj moj tekst, treba ove neosporne činjenice iz prošlosti da analizirate hladne glave i bez strasti i nacionalnog naboja, da biste ih pravilno shvatili. Samo tako se može utvrditi prava istorijska istina i napraviti pomak od crno-bijelog pogleda na svijet koji nam je serviran u poslednje 72 godine. Kako u prošlom sistemu, tako i od strane tvoraca današnjih „novih istorija“, i to na svim stranama ,koji danas svim silama pokušavaju revidirati i sakriti istorijske činjenice kao svoju„nacionalnu sramotu“.
I na kraju postavlja se pitanje, zašto su pripadnici Srpskog naroda masovno pristupali u ustaše i domobrane te prihvatali i obnašali vlast u NDH i tako se borili za ustaške ideje a vrlo često kao vojna lica učestvovali i u pokoljima svog vlastitog naroda? Koji je bio tačan razlog svih ovih nevjerovatnih nacionalno-političkih metamorfoza i prelaska na stranu dželata svog vlastitog naroda? Jesu li razlozi ovome bili političke prirode i želja da se nekako „pomogne“ svom narodu u teškim vremenima za njegov opstanak ili je po srijedi bilo očuvanje vlastite kože i svoje pokretne i nepokretne imovine, te sticanje nove imovinske koristi? Ja lično mislim da je bilo po malo svega toga, ali najviše onog posljednjeg! Danas je potpuno tačan odgovor na ovo pitanje dosta teško dati, jer se radi o veoma kompleksnom problemu kojeg treba podrobno analizirati i donijeti o njemu konačan sud. U nastavku ovog rada podrobno ću analizirati ovaj fenomen, nadam se da ćete nakon što ga pročitate steći pravu sliku o njegovim uzrocima.
Neke dijelove ovog teksta treba zanemariti kao “velikosrpstvo” ili redosljed u broj žrtava NDH,ali tekst ima svoje neke neprikoslovene vrijednosti što u prevodu značo čitati sa rezervom.
Preporod Bijeljina
Jedno drugo viđenje iste teme
Tretman Srba u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (NDH), koja je postojala od 1941. do 1945. godine, bio je primarno određen ustaškom politikom progonâ, genocida i prisilne asimilacije. Međutim, postojale su i određene, iako rijetke i specifične, pojave prisutnosti Srba u strukturama vlasti, politici i vojsci NDH.
Položaj u vlasti i politici
Ustaška ideologija je Srbe smatrala neprijateljima države i nastojala ih je eliminisati, prisilno iseliti ili pokatoličiti. Ipak, postojali su pojedinci srpske nacionalnosti ili pravoslavne vjere (koje je NDH nazivala “Grko-istočnjacima”) koji su zauzimali određene položaje:
- Hrvatski državni sabor: U kratkotrajno sazvanom Saboru 1942. godine, nalazili su se i neki Srbi (npr. dr. Svetislav Šumanović i Uroš Doder), uglavnom lojalni režimu.
- Hrvatska pravoslavna crkva (HPC): NDH je 1942. godine osnovala Hrvatsku pravoslavnu crkvu kao pokušaj da asimiluje srpsko pravoslavno stanovništvo i eliminiše uticaj Srpske pravoslavne crkve. Na čelo HPC postavljen je ruski emigrantski arhiepiskop Germogen. HPC je služila kao instrument ustaške politike, ali njeno osnivanje i djelovanje je, u određenoj mjeri, usporilo masovne prisilne vjerske prelaske (pokatoličavanja) od marta 1942.
- Prisilni vjerski prelazi (Pokatoličavanje): Pod pritiskom progona, veliki broj Srba je bio prisiljen da formalno pređe u katoličanstvo (tzv. “prijelaz na katoličku vjeru”), s nadom da će tako dobiti zaštitu. Ova politika je bila masovna u početku, ali je kasnije, zbog nedostatka uspjeha i pritiska sa strane, donekle popuštala.
Prisutnost u vojsci (Domobranstvo9
Uprkos genocidnoj politici, određeni broj Srba (ili časnika pravoslavne vjere), uglavnom karijernih oficira iz bivše austrougarske i jugoslavenske vojske, bio je angažovan u Hrvatskom domobranstvu, regularnoj vojsci NDH, a ne u ustaškim jedinicama.
- Generali: Najpoznatiji primjer je prisutnost generala pravoslavne vjere u vojnom vrhu NDH. Prema nekim izvorima, čak 13 od 93 generala u vojsci NDH bili su pravoslavci, neki od njih na vrlo visokim i odgovornim pozicijama:
- Đuro Grujić: Načelnik Generalštaba Hrvatskih oružanih snaga, bio je osoba od velikog Pavelićevog povjerenja.
- Mihajlo Lukić: General domobranstva, zapovijedao je jedinicama u borbama na Neretvi i Sutjesci.
- Milan Uzelac: General, utemeljitelj zrakoplovstva triju država.
- Status vojnika: Isprva su Srbi bili potpuno isključeni iz Domobranstva, posebno iz profesionalne službe. Kasnije je, pod pritiskom potrebe za vojnicima i njemačkog pritiska, taj stav donekle ublažen, te su neki Srbi mobilisani ili su im porodice dobile određenu, iako nesigurnu, zaštitu ako su bili u Domobranstvu.
Važno je naglasiti da je prisutnost ovih pojedinaca u vlasti i vojsci bila izolovan fenomen u kontekstu opšte genocidne politike ustaškog režima prema srpskom narodu. Položaji koje su zauzimali rijetki pojedinci nisu mijenjali suštinu politike progona i masovnog stradanja Srba u NDH.
