Piše: [Gvozden Isailović]
Kada pogledate zvanični naziv, Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD), slika je jasna – trebali bismo govoriti o partiji koja baštini vrijednosti socijalne pravde, jednakosti, solidarnosti i zaštite radničkih prava. U praksi, međutim, taj socijaldemokratski predznak djeluje kao ukras, kao kostim za maškare, ili, preciznije rečeno – kao ideološka fasada iza koje se krije nešto mnogo kompleksnije i, usuđujem se reći, manje plemenito.
Kvazi socijaldemokratija SNSD-a nije samo puko odstupanje od ideologije; to je strategija preživljavanja i vladanja.
Otuđeni od Internacionale, bliski nacionalnom
Prvi i najupečatljiviji dokaz diskrepancije leži u činjenici da je SNSD isključen iz Socijalističke internacionale (SI) zbog, kako je zvanično navedeno, odstupanja od temeljnih načela i koketiranja s nacionalističkom retorikom. U momentu kada vas globalna porodica socijaldemokratskih partija proglasi “strancem”, jasno je da je ideološki kompas okrenut u nekom drugom pravcu.
Taj drugi pravac je očigledno nacionalni, pa čak i ultranacionalni populizam, koji služi kao temelj za održavanje baze. U političkoj areni BiH, gdje su ekonomska pitanja često potisnuta u drugi plan, snažna nacionalna priča postaje univerzalno ljepilo koje drži biračko tijelo na okupu. Retorika o zaštiti nacionalnih interesa redovno nadjačava diskusiju o zaštiti radničkih prava.
Solidarnost za odabrane
Socijaldemokratija podrazumijeva sistem socijalne zaštite i solidarnosti za sve. U viziji SNSD-a, međutim, čini se da je ta solidarnost selektivna. Umjesto sistemskog jačanja javnog sektora i radničke klase, svjedočimo hroničnom procesu privatizacije profita i socijalizacije dugova.
Gdje je tu socijaldemokratija kada:
Javni sektor služi prvenstveno kao poligon za partijsko zapošljavanje, a ne kao efikasan servis građana?
Veliki infrastrukturni projekti služe za bogaćenje uskog kruga bliskog vlasti, dok se istovremeno zadužuju buduće generacije?
Radnička klasa sve više bježi iz zemlje, frustrirana niskim platama, nedostatkom pravne sigurnosti i korupcijom, umjesto da je zaštićena snažnim sindikatima i pro-radničkim zakonima?
Umjesto socijalne države, imamo partijsku državu, gdje je pristup resursima i prosperitetu direktno proporcionalan bliskosti sa vladajućom strukturom. To je “socijalna pomoć” za članove partije, a ne univerzalno pravo građana.
Odustajanje od nezavisnosti
Konačno, treba se zapitati i o prefiksu “nezavisni”. U proteklim godinama, SNSD se pozicionirao kao stub vlasti čije su odluke često suverene, ali ta suverenost se prečesto svodi na koncentraciju moći u rukama jednog čovjeka i njegove svite. Nezavisnost od institucija i transparentnosti postala je pravilo, dok je prava nezavisnost odlučivanja na nižim nivoima vlasti svedena na minimum.
Socijaldemokratija SNSD-a, dakle, nije ideološki promašaj, već pažljivo konstruisani politički hibrid. To je formula koja kombinuje:
Populistički nacionalizam (za emotivnu mobilizaciju birača),
Partijski kapitalizam (za kontrolu ekonomskih resursa i nagrađivanje lojalnih)
Fasadu socijaldemokratije (za minimalno udobno pokriće pred domaćom i međunarodnom javnosti).
Zaključak je jasan: ne radi se o stranci socijalne pravde, već o stranci koja je nezavisna od socijalne pravde. A to što su u svom imenu zadržali socijaldemokratiju, služi samo kao gorka ironija za sve one koji istinski vjeruju u solidarnost i jednakost.
