Izuzetna je transformacija Ernesta “Che” Guevare, od studenta medicine i motoriste do globalnog simbola borbe za socijalnu pravdu i revoluciju.
Evo ključnih faza i aspekata njegovog života:
Rani život, putovanja i formiranje ideala
- Rođenje i obrazovanje: Ernesto Guevara de la Serna rođen je 1928. godine u Argentini. Studirao je medicinu i postao doktor.
- Putovanje motorom: Ključni trenutak u formiranju njegovih ideala bilo je putovanje motociklom po Latinskoj Americi (opisano u “Motociklističkim dnevnicima”). Direktno se suočio sa ekstremnim siromaštvom, bolestima i nepravdom nad radnicima i domorodačkim stanovništvom.
- Politička svijest: To iskustvo ga je navelo na zaključak da medicinska pomoć nije dovoljna; neophodne su korjenite društvene i političke promjene i da je za to kriv američki imperijalizam i autoritarni režimi koje podržava. Postao je uvjereni marksista i antiimperijalist.
Revolucionarni lider
- Susret sa Castrom: U Meksiku 1955. godine upoznaje Fidela Castra i pridružuje se njegovom revolucionarnom pokretu “26. juli” s ciljem rušenja diktatora Fulgencija Batiste na Kubi.
- Kubanska revolucija: S najvišim činom, komandant (comandante), Che Guevara postaje jedan od ključnih vojnih i ideoloških lidera gerilaca. Njegova hrabrost i strategija doprinose pobjedi revolucije 1959. godine.
- Državnička uloga: Nakon pobjede, obavljao je visoke funkcije u novoj kubanskoj vladi, uključujući pozicije direktora Centralne banke i ministra industrije, postajući jedan od najutjecajnijih ljudi na Kubi i ključni ideolog socijalističke politike.
Internacionalizam i naslijeđe
- Globalna revolucija: Vjerujući u potrebu za globalnom revolucijom i širenjem socijalne pravde, napušta Kubu 1965. godine kako bi pokrenuo slične ustanke. Sudjelovao je u borbama u Kongu, a kasnije u Boliviji.
- Smrt i simbol: Uhvaćen je u Boliviji 8. oktobra 1967. godine, a dan kasnije pogubljen od strane bolivijske vojske uz podršku CIA-e. Njegova smrt ga je odmah pretvorila u globalnu ikonu.
- Naslijeđe: Njegov lik, posebno čuvena fotografija s beretkom (“Guerrillero heroico”), postao je univerzalni simbol otpora, socijalne pravde, antiimperijalizma i revolucionarne borbe za bolji svijet, bez obzira na kontroverze koje prate njegovu političku i vojnu ulogu.
“Motociklistički dnevnici” i formiranje ideala
Putovanje koje je Ernesto Guevara poduzeo 1951. i 1952. godine sa svojim prijateljem Albertom Granadom bilo je ključno za njegovu transformaciju.
Putovanje koje je otvorilo oči
- Maršruta: Putovali su na dotrajalom motociklu nazvanom “La Poderosa II” (Moćna II), prešavši oko 8.000 kilometara kroz Argentinu, Čile, Peru, Kolumbiju i Venecuelu.
- Susret sa siromaštvom: Kao student medicine iz relativno privilegovane porodice, Che je prvi put direktno i izbliza vidio strahovito siromaštvo i eksploataciju koja je vladala u Južnoj Americi.
- Osviještenost: Dok je radio u kolonijama gubavaca (lepra) i vidio zdravstvene i socijalne probleme, došao je do zaključka da je korijen zla sistemski. Više nije bio fokusiran samo na liječenje bolesti, već na liječenje “bolesti” društva – nepravde i ekonomske nejednakosti.
- Jedinstvo Latinske Amerike: Putovanje ga je uvjerilo u potrebu za ujedinjenom, kontinentalnom borbom. Osjećaj regionalne solidarnosti postao je temelj njegovog internacionalizma.
Citirano iz Dnevnika: “Lutalica kakav jesam, znam da dan kada najveća nepravda nestane iz ove regije, Latinske Amerike, neće biti dan koji je Bog blagoslovio; biće to dan kada se borba bude vodila i kada se pobijedi.”
Značaj Dnevnika
“Motociklistički dnevnici” su zapis tog iskustva koji jasno pokazuje evoluciju mladog studenta u politički osviještenog revolucionara. Hollywood je putovanje kasnije obradio u istoimenom filmu.
2. Che u Kubanskoj revoluciji
Nakon putovanja, Che se posvećuje revolucionarnoj borbi. Njegov susret s Fidelom Castrom 1955. godine u Meksiku bio je prekretnica.
Gerilac i Vojni Komandant
- Pristupanje pokretu: Che se pridružuje grupi “26. juli” s namjerom da bude doktor, ali brzo postaje punopravni borac.
- Komandant (Comandante): Zbog svoje discipline, hrabrosti, i taktičke sposobnosti, Castro mu dodjeljuje čin Comandante (Major) – najviši čin u gerilskim snagama. Postaje vođa jedne od kolona.
- Odlučujuće bitke: Che je vodio ključne operacije u planinama Sierre Maestre. Najpoznatiji je po Bitci kod Santa Clare (decembar 1958.), gdje je njegova kolona presjekla željezničku prugu i zauzela grad, što je praktično slomilo Batistinu odbranu i dovelo do pobjede revolucije.
Državnik i Ideolog
Nakon pobjede 1959. godine, Che je odigrao ključnu ulogu u novoj kubanskoj vladi:
Uloga Odgovornosti i ciljevi Šef Nacionalne banke Bio je zadužen za stabilizaciju finansija, potpisivao je novčanice samo sa svojim nadimkom “Che”. Ministar industrije Nadgledao je provođenje nacionalizacije američkih kompanija i privatnog vlasništva, s ciljem izgradnje socijalističke industrije i eliminisanja ekonomske zavisnosti od SAD-a. Ideolog i teoretičar Autor je djela “Gerilsko ratovanje” (Guerrilla Warfare), koje je postalo priručnik za revolucionare širom svijeta. Također je razvijao koncept “Novog čovjeka” (El Hombre Nuevo), koji bi bio vođen moralnim poticajima, a ne materijalnim. Njegov rad kao državnika odlikovala je stroga etika, protivljenje birokraciji i fokus na moralnu, a ne materijalnu, motivaciju. Njegova vizija Kube bila je vizija moralnog socijalizma.
