Pravoslavlje u Japanu
Pravoslavlje u Japanu, iako manjinska veroispovest, ima dugu i bogatu tradiciju koja traje više od 150 godina. Njegovi počeci neraskidivo su vezani za misionarski rad Svetog Nikolaja Japanskog (svetovno ime Ivan Kasatkin), koji je 1861. godine stigao u grad Hakodate kao sveštenik pri ruskom konzulatu.
Posvetivši godine učenju japanskog jezika, kulture i istorije, Sveti Nikolaj je uspeo da pravoslavlje približi japanskom narodu na razumljiv način. Preveo je Sveto Pismo i bogoslužbene knjige, osnovao bogosloviju za obrazovanje domaćeg sveštenstva i time postavio temelje za autohtonu Crkvu.
Danas je Japanska pravoslavna crkva (na japanskom: 日本ハリストス正教会 – Nihon Harisutosu Seikyōkai) autonomna crkva pod jurisdikcijom Moskovske patrijaršije. Na njenom čelu se nalazi Mitropolit tokijski i sveg Japana. Procenjuje se da zajednica broji između 10.000 i 30.000 vernika. Liturgija i crkvena administracija se u potpunosti vode na japanskom jeziku.
Broj pravoslavnih hramova
Prema dostupnim podacima, Japanska pravoslavna crkva danas ima oko 150 parohija i crkava. Većina ovih crkava, iako skromnih dimenzija, aktivno služi verskim potrebama pravoslavnih Japanaca širom zemlje. Najveća koncentracija crkava i parohija nalazi se na severnom ostrvu Hokaido, gde je Sveti Nikolaj i započeo svoju misiju.
Izgradnja Sabornog hrama u Tokiju (Nikolaj-do)
Centralni hram i duhovni simbol pravoslavlja u Japanu je Saborni hram Vaskrsenja Hristovog u Tokiju, koji je među Japancima daleko poznatiji po nadimku Nikolaj-do (Николај-堂, u prevodu “Nikolajev dom”).
Početak i završetak izgradnje: Kamen temeljac je položen 1884. godine, a izgradnja je trajala sedam godina. Hram je svečano osveštan 1891. godine.
Arhitektura: Hram je projektovan u grandioznom rusko-vizantijskom stilu. Originalni dizajn potpisuje ruski arhitekta Mihail Ščurupov, dok je gradnju na licu mesta nadgledao poznati britanski arhitekta Džosaja Konder (Josiah Conder), koji je u to vreme živeo i radio u Japanu.
Oštećenje i obnova: Hram je pretrpeo ogromnu štetu u Velikom Kanto zemljotresu 1923. godine. Tom prilikom se srušio zvonik, koji je probio glavnu kupolu i izazvao veliki požar. Obnova je trajala nekoliko godina, i hram je ponovo osveštan 1929. godine, sa nešto izmenjenim izgledom zvonika.
Danas, Nikolaj-do nije samo glavno molitveno mesto za pravoslavne vernike u Japanu, već i važan arhitektonski i istorijski spomenik u centru Tokija, koji svedoči o jedinstvenom susretu pravoslavne vere i japanske kulture.
Načini širenja pravoslavlja u Japanu su duboko povezani sa mudrom i strpljivom misijom Svetog Nikolaja Japanskog (Ivana Kasatkina), koji je uspeo da seme Hristove vere zasadi u zemlju sa potpuno drugačijom kulturnom i duhovnom tradicijom. Njegov uspeh nije ležao u agresivnom nametanju, već u pristupu koji se može sažeti u nekoliko ključnih metoda:
1. Dubinsko proučavanje jezika i kulture
Kada je stigao u Japan 1861. godine, Sveti Nikolaj je zatekao stroge zakone protiv hrišćanstva. Prvih osam godina proveo je u intenzivnom proučavanju japanskog jezika, istorije, kulture i religijskih običaja (budizma i šintoizma). Shvatio je da Jevanđelje ne može predstaviti narodu čiji jezik i dušu ne razume. Ovaj temeljni pristup bio je presudan za sav njegov dalji rad.
2. Prevođenje Svetog Pisma i bogoslužbenih knjiga
Jedan od najvažnijih stubova njegove misije bio je prevođenje. Sveti Nikolaj je, uz pomoć svojih prvih učenika, preveo celo Sveto Pismo Novog Zaveta, Psaltir, Knjigu Postanja i druge važne bogoslužbene tekstove na japanski jezik. Time je pravoslavnu veru učinio dostupnom i razumljivom, omogućivši Japancima da se sa njom upoznaju na svom maternjem jeziku. Službe su se od početka vršile na japanskom.
3. Lični primer, dijalog i poštovanje
Sveti Nikolaj nije osuđivao lokalne običaje, već je tražio način da pravoslavlje predstavi kao veru koja ne ugrožava japanski nacionalni i kulturni identitet. Njegov prvi preobraćenik, Takuma Savabe, bio je samuraj i šintoistički sveštenik koji je došao kod Nikolaja sa namerom da ga ubije kao stranog špijuna. Međutim, nakon što ga je Sveti Nikolaj pozvao na razgovor i strpljivo mu izložio osnove hrišćanstva, Savabe je postao njegov najverniji učenik, a kasnije i prvi rukopoloženi japanski sveštenik sa imenom Pavle. Ovaj pristup, zasnovan na dijalogu i ličnom svedočenju, privukao je mnoge.
4. Obrazovanje i stvaranje domaćeg sveštenstva
Sveti Nikolaj je znao da Crkva može opstati samo ako se oslanja na domaće snage. Zbog toga je u središte svog rada stavio obrazovanje:
Osnivanje Katehetske škole: U početku je držao predavanja i časove za one koji su se zanimali za hrišćanstvo.
Tokijska pravoslavna bogoslovija: Godine 1879. osnovao je bogosloviju koja je postala centar za obrazovanje budućih japanskih sveštenika, katiheta i crkvenih služitelja.
Škole za devojke: Osnovao je i škole za devojke, što je u to vreme bio revolucionaran potez, dajući im obrazovanje i ulogu u crkvenom životu.
Škola ruskog jezika: Kroz učenje jezika, uspostavljao je dublje kulturne veze.
Obrazovanjem lokalnog klera, osigurao je da se Jevanđelje širi od strane samih Japanaca, na način koji je bio prirodan njihovom mentalitetu.
5. Izgradnja crkvene infrastrukture
Misija je započeta u Hakodateu, ali je Sveti Nikolaj kasnije premestio centar u Tokio, tadašnji Edo. Tamo je kupio zemljište i započeo izgradnju Sabornog hrama Vaskrsenja Hristovog (Nikolaj-do), koji je postao ne samo duhovni, već i administrativni centar Japanske pravoslavne crkve. Izgradnja ovog velelepnog hrama dala je pravoslavnoj zajednici vidljivost i osećaj postojanosti.
6. Adaptacija na lokalne običaje
Iako dogmatski beskompromisna, Japanska pravoslavna crkva je usvojila neke kulturne prakse. Na primer, zbog nedostatka prostora za groblja u urbanim sredinama, prihvaćena je praksa kremacije, a urne sa pepelom preminulih se često čuvaju u kriptama ili posebnim prostorijama u samim crkvama, što porodicama omogućava da budu blizu svojih predaka i tokom liturgije.
Ovim sveobuhvatnim pristupom – koji je kombinovao duboko poštovanje prema kulturi, prevođenje, obrazovanje i formiranje domaće crkvene strukture – Sveti Nikolaj je uspeo da uspostavi samoodrživu Pravoslavnu crkvu u Japanu koja i danas postoji.
